देवानगञ्ज, १४ कार्तिक । चीनको वुहानमा देखिएको कोरोना भाईरस संक्रमण (कोभिड १९) सन २०२० मा विश्वभरि नै महामारीका रुपमा फैलियो । भाईरसको संक्रमण नफैलियोस भनेर मानिसहरुको हिड्डुल नियन्त्रण गर्न नेपाल सहित विश्वका धेरै मुलुकले बन्दाबन्दी (लकडाउन) विधी अपनाए । मानिसको भिडभाड हुने सबै क्षैत्र बन्द गर्ने क्रममा शिक्षण संस्था भौतिक उपस्थितीमा सञ्चालन गर्न बन्द गरियो । जसका कारण शिक्षा क्षेत्र पनि नराम्ररी प्रभावित भयो ।

कोभिड १९ ले शिक्षा क्षेत्रमा पारेको प्रभावका विभिन्न आयाम वारे नेपाली सार्वजनिक वृत्तमा थुप्रै छलफल र बहस भएका छन् । कोभिड १९ र त्यसभन्दा पछाडी छात्राहरुको शिक्षा सुनिश्चित गर्न लैङ्गगिक संवेदनशील रिपोटिङ्ग विषयमा ३ दिनसम्म युनेस्को (ग्ल्भ्क्ऋइ) को सहयोगमा सञ्चालन भएकोे तालिम र स्थानिय स्तरमा गरेको अध्यन सामग्रीको अधारमा तयार पारिएको यो लेख कोभिड १९ का कारण छात्रा शिक्षामा परेको प्रभाव विषयमा केन्द्रित छ ।
सुनसरी जिल्लाको देवानगञ्ज गाउँपालिकामा जम्मा २३ वटा सामुदायिक विधालय रहेका छन् । जुन विधालयहरु २०७६ साल चैत्र ११ बाट बन्द भई २०७८ साल आश्विन ४ गतेबाट मात्र सञ्चालनमा आएको छ । २० महिना विधालयहरु पुर्ण रुपमा बन्द रहेको देवानगञ्ज गाउँपालिका शिक्षा संयोजक एवम् श्री कृष्ण मा.वि.का प्रधानाध्यापक उमेश प्रसाद मेहता बताउनुहुन्छ ।

छोरालाई निजी र छोरीलाई सरकारी स्कुलमा पढाउने अभिभावक यो गाउँपालिकामा धेरै छन् र सरकारी स्कुलमा इन्टरनेटको पहुच एकदमै कम छ । अनलाइन कक्षा सञ्चालन गर्ने अवस्था पनि यस गाउँपालिकामा भएन किन भन्ने ९२ प्रतिशत अभिभावकहरु कृषि पेसामा अधारित जिवनयापन गरिरहनु भएको छ । आर्थिक अवस्था पनि कमजोर रहेकोछ । अनलाइन कक्षामा सहभागीताको लागि विधार्थीलाई चाहिने आवश्यक उपकरण र इन्टरनेट जडान गर्ने वतावरण पनि नरहेकोले हामी सँग भौतिक कक्षा सञ्चालन बाहेकको विकल्प नरेहेकोले २० महिना विधालय बन्द रहेको गाउँपालिका शिक्षा शाखा प्रमुख उज्जवल सुवेदी बताउनुहुन्छ । बन्दाबन्दीको अवधिसम्म पूर्ण रुपमा विधालय बन्द रहदा छात्राहरुमा मान्सिक समस्या समेत देखाएको स्थानिय अविभावक हिरालाल मेहता बताउनुहुन्छ । उक्त पालिकामा बन्दाबन्दीको अवधिमा आत्महत्या गर्ने दरमा वृद्घि भएको प्रहरीको रेकर्डले पनि यो कुरालाई पुष्टी गरेको छ । स्थानिय सरकारले भौतिक रुपमा विधायलको अवस्थामा सुधार ल्याए पनि शिक्षाको अन्य क्षेत्रमा खासै ध्यान दिएको देखिदैन । बन्दाबन्दीको समयमा विधालयको अन्य क्षेत्रमा खर्च नभएको रकमलाई रकमान्तर गरी बिग्रेको पढाइलाई पुन्ह लयमा फर्काउन शिक्षक विधार्थीहरुको जोड रहेको छ ।